Promotie Jan van Zaane: alcoholgebruik en bipolaire stoornis

Op woensdag 16 oktober 2013 zal Jan van Zaane, psychiater bij GGZinGeest/VUmc in Hoofddorp, aan de Universiteit van Groningen promoveren op het proefschrift “Bipolar Disorder and Alcohol, double trouble or just co-occurrence?”. De promotie vindt plaats om 12.45 uur in het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen, Broerstraat 5 te Groningen.

Amerikaans onderzoek stelt keer op keer: alcohol verergert het verloop van bipolaire stoornissen. Jan van Zaane (GGZ inGeest) spreekt deze bevinding in zijn promotieonderzoek tegen. Zelfs overmatig alcoholgebruik heeft geen negatief effect op het verloop van bipolaire stoornissen, mits patiënten hun medicatie trouw blijven innemen.

Naar schatting vijftig procent van de patiënten met een bipolaire stoornis kampt ook met een alcohol- en/of drugsverslaving. Het onderzoek van Van Zaane richtte zich daarom op twee hoofdvragen: de betrouwbaarheid van een veelgebruikt screeningsinstrument (de Mood Disorder Questionnaire, MDQ) om vast te stellen welke patiënten met een verslaving een bipolaire stoornis hebben en het effect van gematigd en overmatig gebruik van alcohol op deze ziekte.

De uitkomsten zijn voor beide vragen opmerkelijk. Zo concludeert Van Zaane dat de MDQ, een betrouwbaar instrument in poliklinieken voor stemmingsstoornissen, in de verslavingszorg juist geen goed beeld geeft van wie er wel of niet een bipolaire stoornis heeft. Patiënten die positief scoren, blijken vaak een andere diagnose dan een bipolaire stoornis te hebben.

Ook vond Van Zaane, in onderzoek onder drie groepen patiënten met een bipolaire stoornis (niet-drinkers, gematigde en excessieve drinkers) geen negatief effect van alcohol op het verloop van de ziekte. Dat is in vergelijking met andere onderzoeken een opmerkelijke uitkomst, die door verschillende factoren verklaard kan worden. De belangrijkste verklaring vormt volgens Van Zaane evenwel het trouw blijven innemen door patiënten van hun medicatie.